اختلال کم توجهی-بیش فعالی ADHD
A. الگوی مداوم بی توجهی و/یا بیش فعالی-تکانشگری که با کارکرد یا رشد فرد تداخل داشته باشد که با (1) و یا (2) مشخص می شود:
- بی توجهی: حداقل 6 مورد از علائم زیر حداقل 6 ماه طول کشیده و شدت آنها به حدی است که با سطح رشد ناهماهنگ است و روی فعالیت های اجتماعی، شغلی/تحصیلی فرد تأثیر مستقیم منفی گذاشته باشد. در نوجوانان و بزرگسالان(سن 17 به بالا) وجود 5 علامت زیر ضروری است:
a. اغلب قادر نیست به جزئیات توجه دقیق داشته باشد و در تکالیف تحصیلی، شغلی و یا سایر فعالیت ها خطاهایی ناشی از بی توجهی از وی سر می زند(مانند نادیده گرفتن یا عدم توجه به جزئیات، عدم انجام صحیح کار).
b. اغلب در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیت های مربوط به بازی ها مشکل دارد(مثلا مشکل حفظ تمرکز در حین سخنرانی، مکالمات یا مطالعه طولانی).
c. اغلب وقتی مستقیما با او صحبت می شود به نظر می رسد گوش نمی دهد(مثلا به نظر می رسد حواسش جای دیگری است، حتی در هنگام عدم وجود هرگونه عامل حواس پرتی).
d. اغلب دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و قادر نیست تکالیف مدرسه، مسئولیت ها یا وظایف شغلی اش را به پایان برساند(مثلا کارها را شروع می کند ولی به سرعت تمرکزش را از دست می دهد و نیمه کاره رها می کند).
e. اغلب در سامان دهی کارها و فعالیت هایش مشکل دارد(برای مثال مشکل در مدیریت تکالیف متوالی، مشکل در نگهداری منظم اشیاء و متعلقات شخصی، بی نظمی در کارها، مدیریت زمانی ضعیف،عدم انجام امور در موعد مقرر).
f. اغلب از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است دوری می کند، نفرت دارد و یا نسبت به انجام آنها بی میل است(مانند کارهای مدرسه یا کارهای منزل؛ در نوجوانان و بزرگسالان تهیه گزارش ها، تکمیل کردن فرم ها، مرور مقالات طولانی).
g. اغلب وسایل لازم برای انجام تکالیف یا فعالیت ها را گم می کند(مانند وسایل مدرسه، مداد، کتاب، ابزارآلات، کیف پول، کلید، کاغذ یادداشت، ینک، تلفن همراه).
h. با محرکت های خارجی به راحتی حواسش پرت می شود(در نوجوانان بزرگ تر و بالغین می تواند شامل افکار غیرمرتبط هم باشد).
i. فراموشکاری در انجام کارهای روزمره(مانند انجام کارهای منزل، پیغام رساندن، در نوجوانان بزرگ تر و بزرگسالان، جواب تلفن دادن، پرداخت قبوض، سر قرار حاضر شدن).
2. بیش فعالی و تکانشگری: حداقل 6 مورد از علائم زیر برای حداقل 6 ماه درحدی که با سطح رشدی فرد تطابق نداشته باشد، تداوم داشته و روی فعالیت های اجتماعی شغلی و تحصیلی وی تاثیر مستقیم منفی گذاشته باشد. در نوجوانان و بزرگسالان(سن 17 به بالا) وجود حداقل 5 علامت کافی است:
a. اغلب روی صندلی وول می خورد، با دست ها یا پاهایش ور می رود و یا آنها را تکان می دهد.
b. اغلب در مواقعی که لازم است سرجای خود بشیند، صندلی را ترک می کند(مثلا سرکلاس، مطب، محل کار یا سایر مکان هایی که لازم است برای مدتی بنشیند).
c. اغلب در مکان هایی که مناسبتی ندارد، می دود یا از در و دیوار بالا می رود(توجه: در نوجوانا و بالغین می تواند محدود به حس بی قراری باشد).
d. اغلب نمی تواند بی سر و صدا به بازی و سایر فعالیت های تفریحی بپردازد.
e. اغلب درحال حرکت است(مثلا قادر نیست یکجا ثابت بماند و اگر مدتی طولانی در یک مکان بماند احساس ناراحتی می کند مثلا در رستوران و ملاقات ها. ممکن است دیگران احساس کنند بی قرار است و یا نمی توانند پا به پای وی بمانند).
f. اغلب زیاد حرف می زند.
g. اغلب قبل از پایان سوال، جواب را می پراند(مثلا جمله دیگران را تکمیل می کند و در مکالمات اجازه صحبت به طرف مقابل نمی دهد و ما بین حرف هایش می پرد).
h. اغلب قادر به انتظار کشیدن برای نوبت نیست(مانند موقعی که در صف قرار دارد).
i. اغلب وسط حرف دیگران می پرد و فعالیتشان را قطع می کند(مثلا وسط مکالمات، بازی ها یا کارها داخل می شود، ممکن است از وسایل دیگران بدون اجازه استفاده نماید. در نوجوانان و بالغین ممکن است در کار دیگران مداخله و کار را از دستشان بگیرند).
B. چندین علامت بی توجهی یا بیش فعالی-تکانشگری قبل از سن 12 سالگی دیده می شود.
C. چندین علامت بی توجهی یا بیش فعالی-تکانشگری در بیش از یک موقعیت و محل دیده می شود(مثلا در منزل، مدرسه یا کار، با دوستان یا بستگان و یا سایر فعالیت ها).
D. شواهد آشکاری وجود دارد که این علائم سبب تداخل یا افت کیفیت کارکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی فرد شده اند.
E. علائم منحصرا در جریان اسکیزوفرنی یا یک اختلال روان پریشی دیگر روی نداده و اختلال روانی دیگری آن را بهتر توجیه نمی کند(مانند اختلال خلقی، اختلال اضطرابی، اختلال تجزیه ای، اختلال شخصیت، مسمومیت یا محرومیت مواد).
سایر اختلالات معین کم توجهی-بیش فعالی Other Specified Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder
این طبقه درمورد تظاهراتی بکار می رود که در آنها علائم مشخصه اختلال کم توجهی-بیش فعالی که سبب ناراحتی بالینی قابل توجه یا افت کارکرد اجتماعی- شغلی یا سایر حوزه های مهم کارکردی فرد شده اند، وجود دارد ولی به اندازه ای نیستند که ملاک های تشخیصی ADHD یا هر تشخیص دیگری در طبقه تشخیصی اختلالات رشدی عصبی را بطور کامل احراز کنند.
اختلال کم توجهی-بیش فعالی نامعین Unspecified Attention Deficit/Hyperactivity Disorder
این طبقه درمورد تظاهراتی بکار می رود که در آنها علائم مشخصه اختلال کم توجهی-بیش فعالی که سبب ناراحتی بالینی قابل توجه یا افت کارکرد اجتماعی- شغلی یا سایر حوزه های مهم کارکردی فرد شده اند، وجود دارد ولی به اندازه ای نیستند که ملاک های تشخیصی ADHD یا هر تشخیص دیگری در طبقه تشخیصی اختلالات رشدی عصبی را بطور کامل برآورده سازند.